Wywiad z dr. Dawidem Klimczakiem, dyrektorem zarządzającym działu Origination&Trading
Jak opisałbyś swoją pracę w Photon Energy?
Kieruję zespołem Origination&Trading. Na co dzień łączymy wytwórców energii z OZE z podmiotami, które potrzebują czystej energii. Dbamy o to, aby umowy, strategie handlowe i rozwiązania w zakresie magazynowania energii były ze sobą spójne. Jest to połączenie planowania, rozwiązywania problemów i współpracy z zespołami w całej firmie.
Z jakimi wyzwaniami przychodzi ci się mierzyć?
Rynki energii są złożone i ciągle się zmieniają. Struktura rynku energii elektrycznej jest obecnie inna, znacznie bardziej skomplikowana niż kiedyś. W ciągu najbliższej dekady na rynku pozostaną tylko najlepsi handlowcy. Handel algorytmiczny i sztuczna inteligencja to dwa aspekty, które przyczynią się do przebudowy europejskiego rynku energii elektrycznej. Lubię zastanawiać się, jak zrównoważyć ryzyko z możliwościami, jakie te zjawiska ze sobą niosą oraz projektować rozwiązania, które są zarówno praktyczne, jak i przyszłościowe.
Wspomniałeś o handlu algorytmicznym i sztucznej inteligencji jako głównych czynnikach zmian. W jaki sposób technologie te na nowo definiują znaczenie handlu energią w dzisiejszych czasach?
Handel algorytmiczny i sztuczna inteligencja zmieniają zasadniczo handel energią. Z procesu w dużej mierze ręcznego, opartego na intuicji, w niezwykle wydajny ekosystem oparty na danych. To pewnego rodzaju rewolucja, umożliwiająca analizę w czasie rzeczywistym ogromnych zbiorów danych, w tym wzorców pogodowych, wahań popytu, wydarzeń geopolitycznych i cen rynkowych. Systemy algorytmiczne mogą realizować transakcje w ciągu milisekund, wykrywając możliwości arbitrażu transgranicznego lub optymalizując oferty na rynkach dnia następnego i śróddziennych, które mogą umknąć ludzkim inwestorom.
Sztuczna inteligencja idzie o krok dalej, wykorzystując uczenie maszynowe do prognozowania, np. zakłóceń w dostawach energii odnawialnej. Pozwala na modelowanie złożonych scenariuszy za pomocą modeli generatywnych w celu symulacji zachowań rynkowych. Dzięki temu handel staje się proaktywny, a nie reaktywny, co zmniejsza ryzyko i maksymalizuje marże w niestabilnych warunkach, a przecież wiemy, że energia odnawialna charakteryzuje się nieregularnością.
W perspektywie następnej dekady, wraz z przekształcaniem rynku przez OZE i magazynowanie energii, handlujący energią zmienią się z dzisiejszych pośredników w strategicznych koordynatorów zintegrowanych systemów energetycznych. W związku z prognozowaną dominacją energii słonecznej i wiatrowej oraz gwałtownym wzrostem ilości abteryjnych magazynów energii – potencjalnie o setki gigawatów na całym świecie – traderzy będą musieli opanować umiejętność optymalizacji portfela zdecentralizowanych aktywów.
Będą się mniej koncentrować na hurtowym handlu towarami, a bardziej na równoważeniu sieci w czasie rzeczywistym, zarządzaniu wirtualnymi elektrowniami i wykorzystywaniu magazynowania energii do arbitrażu w przypadku gwałtownych wzrostów cen. Zmienność cen wzrośnie ze względu na zależność od warunków pogodowych i wycofywanie dotacji, takich jak EEG w Europie, więc handlowcy będą pełnić rolę menedżerów ryzyka, wykorzystując narzędzia sztucznej inteligencji do zapewniania równowagi w sieci i elastyczności w handlu.
Ostatecznie ludzie skoncentrują się na strategii, nawigacji regulacyjnej i innowacjach w obszarach takich jak integracja zielonego wodoru, podczas gdy automatyzacja zapewni realizacją taktyczną.
Co najbardziej ekscytuje Cię w pracy w sektorze energetycznym?
Tempo zmian jest niesamowite. Energia odnawialna i magazynowanie energii zmieniają system energetyczny, a my możemy odegrać rolę w sprawnym i zrównoważonym przeprowadzeniu tej transformacji. Każdego dnia można nauczyć się czegoś nowego, podnieść umiejętności. Koszty magazynów bateryjnych spadają, a każdego roku na rynek trafia ogromna ilość gigawatów energii odnawialnej. Trzeba zrozumieć, że jest to czarny łabędź. Starzy gracze, duże przedsiębiorstwa energetyczne, borykają się z wieloma problemami, podobnie jak operatorzy systemów przesyłowych. Sukces odniosą tylko elastyczni handlowcy.
Jak według Ciebie będzie ewoluować rola podmiotów zajmujących się handlem energią w ciągu następnej dekady, w miarę jak energia odnawialna i magazynowanie energii będą zmieniać rynek?
Smart Offtake firmy Photon Energy to innowacyjne rozwiązanie do zarządzania energią przeznaczone dla producentów energii odnawialnej, w szczególności właścicieli aktywów słonecznych i wiatrowych. Ma ono na celu maksymalizację przychodów przy jednoczesnej minimalizacji ryzyka rynkowego. Obejmuje elastyczne, krótkoterminowe umowy odbioru energii — zazwyczaj na 1-2 lata z opcją przedłużenia — w ramach, których Photon Energy kupuje całą produkcję z elektrowni i zajmuje się jej sprzedażą na rynku dnia następnego. Kluczowe funkcje obejmują automatyczne samoczynne ograniczanie produkcji, które zdalnie wyłącza produkcję w okresach ujemnych cen energii elektrycznej, aby uniknąć strat, oraz zaawansowaną optymalizację przepływów energii w celu zmniejszenia kosztów bilansowania. Wszystko to jest zarządzane za pomocą zdalnego monitorowania i narzędzi opartych na sztucznej inteligencji, które zapewniają stabilne zyski poprzez dostosowywanie się do warunków rynkowych w czasie rzeczywistym.
Czy możesz powiedzieć więcej o podejściu Photon Energy do inteligentnego odbioru? Czym różni się ono od tradycyjnych modeli odbioru?
To, co odróżnia ten model od tradycyjnych modeli odbioru energii, takich jak długoterminowe umowy zakupu energii (PPA), to jego elastyczność i nacisk na podział ryzyka. Tradycyjne modele często ustalają stałe ceny na okres 10–20 lat, zapewniając przewidywalność, ale ograniczając potencjał wzrostu na rynkach w fazie wzrostu i narażając producentów na kary za ograniczenie produkcji bez możliwości inteligentnej interwencji. Natomiast model Smart Offtake jest elastyczny i reaguje na zmiany rynkowe, wykorzystując technologię do inteligentnego ograniczania produkcji w przypadku nadwyżki podaży (częste zjawisko w przypadku odnawialnych źródeł energii), chroniąc w ten sposób przed ujemnymi cenami, które występują w Europie coraz częściej. Obniża on również opłaty za bilansowanie i zwiększa ogólne przychody poprzez sprzedaż w optymalnym czasie, co czyni go idealnym rozwiązaniem dla niestabilnego, dekarbonizującego się rynku, na którym elastyczność przeważa nad sztywnością.
Jak postrzegasz wpływ rozwiązań w zakresie magazynowania energii w bateriach i elastyczności na kształtowanie się sytuacji energetycznej?
One są niezbędne. Wraz z rosnącym udziałem energii odnawialnej w sieci najważniejszym wyzwaniem jest zapewnienie równowagi między podażą i popytem. Magazynowanie i elastyczność pozwalają nam zoptymalizować zużycie energii, wspierać sieć i tworzyć bardziej niezawodne projekty. Polska jest doskonałym przykładem transformacji energetycznej. W 2019 r. moc instalacji fotowoltaicznych wynosiła mniej niż kilka GW. Obecnie wynosi ona ponad 23 GW.
Z Twojej perspektywy, jaka będzie kolejna duża zmiana na europejskich rynkach energii, na którą powinni przygotować się handlowcy?
Wg mnie to będzie całkowite wycofanie się z importu rosyjskiego gazu do 2027 r., zgodnie z ostatnią decyzją Rady UE, w połączeniu z szybkim zwiększeniem elastyczności popytu i zdecentralizowanego magazynowania. Nie chodzi tu tylko o dywersyfikację dostaw — Europa już ograniczyła udział rosyjskiego gazu z 40% dostaw w 2021 r. do około 10% obecnie — ale o wymuszone przyspieszenie w kierunku alternatywnych źródeł, takich jak LNG, norweskie rurociągi i zielony wodór, co spowoduje bezprecedensową zmienność cen i logistyki. Handlowcy powinni przygotować się na wąskie gardła w łańcuchu dostaw, wyższe koszty wynikające z globalnej konkurencji w zakresie LNG oraz skutki geopolityczne, zwłaszcza jeśli napięcia będą się dalej nasilać.
Ponadto możliwość uzyskania elastyczności o wartości 8 mld euro do 2030 r. (dzięki reakcji strony popytowej, magazynowaniu energii i inteligentnym sieciom) na nowo zdefiniuje dynamikę rynku. Wraz z osiągnięciem przez odnawialne źródła energii poziomu 168 GW energii słonecznej i 44 GW energii wiatrowej od 2022 r., sieci energetyczne stały się narażone na przeciążenia, co zmusza handlowców do podjęcia nowych ról w zakresie usług pomocniczych i wirtualnych elektrowni.
Te zjawiska będą coraz silniejsze i częstsze. Aby się do tego przygotować, należy skupić się na tworzeniu modeli prognozowania wspomaganych sztuczną inteligencją, dywersyfikacji portfeli o technologie wodorowe i magazynowanie energii oraz promowaniu ujednoliconych przepisów UE w celu uniknięcia fragmentacji. Ci, którzy dostosują się wcześnie, odniosą sukces.
Czy jest jakiś projekt lub osiągnięcie, z którego jesteś szczególnie dumny?
Niedawno opracowaliśmy umowę, która łączy projekt solarny z bateryjnym systemem magazynowania energii, aby zapewnić zarówno energię, jak i elastyczność sieci. Wymagało to starannego planowania przez wiele zespołów i pokazuje, w jaki sposób nasze rozwiązania mogą przynosić wymierne korzyści.
Co najbardziej podoba Ci się w byciu częścią zespołu Photon Energy?
Ludzie. Inspirująca jest praca z kolegami, którzy są pełni pasji, inteligentni i chętni do współpracy. Każdy wnosi inne spojrzenie, a razem realizujemy złożone zadania.
W jaki sposób Twoja praca wiąże się z misją Photon Energy Group, polegającą na zwiększaniu dostępności czystej energii i wody?
Działalność w zakresie pozyskiwania i handlu znajduje się na styku rozwoju projektów i dostaw rynkowych. Dzięki skutecznej strukturze transakcji i zarządzaniu ryzykiem pomagamy zapewnić sukces komercyjny naszych projektów i wspieramy misję Photon Energy, polegającą na zwiększaniu dostępności czystej energii.
