Co to jest Curtailment?
Curtailment (nazywany również redysponowaniem nierynkowym) to proces polegający na celowym, administracyjnym ograniczeniu lub całkowitym wstrzymaniu produkcji energii elektrycznej z określonych źródeł, najczęściej odnawialnych (OZE), takich jak farmy wiatrowe czy fotowoltaiczne.
Decyzję o curtailmencie podejmuje Operator Systemu Przesyłowego (w Polsce – Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A.) i jest to działanie stosowane w ostateczności. Jego głównym celem jest ochrona stabilności i bezpieczeństwa systemu elektroenergetycznego.
Kiedy dochodzi do curtailmentu?
- Nadpodaż energii. Produkcja energii (szczególnie w słoneczne i wietrzne dni) znacząco przewyższa bieżące zapotrzebowanie odbiorców.
- Ograniczenia sieciowe. Sieci przesyłowe lub dystrybucyjne nie są w stanie przyjąć lub przetransportować wyprodukowanej energii z miejsca jej wytworzenia do miejsca zużycia (tzw. "wąskie gardła").
Jak minimalizować straty wynikające z curtailmentu?
Głównym negatywnym skutkiem curtailmentu jest marnotrawstwo czystej, darmowej energii oraz straty finansowe dla jej wytwórców. Aby minimalizować częstotliwość i skalę tego zjawiska, kluczowe jest uelastycznienie systemu energetycznego poprzez:
- Magazynowanie energii. Zamiast "wyłączać" farmy OZE, nadwyżki energii są gromadzone. Pozwala to na ich wykorzystanie w późniejszym czasie, gdy produkcja z OZE jest niska (np. w nocy lub przy bezwietrznej pogodzie). Rozwiązaniem są tu bateryjne magazyny energii (BESS), elektrownie szczytowo-pompowe, magazyny ciepła.
- Zarządzanie stroną popytową (Demand Side Response - DSR). Jest to "dopasowywanie" popytu do bieżącej podaży. Zamiast ograniczać produkcję, zachęca się odbiorców (np. przemysł, gospodarstwa domowe, ładowarki EV) do zwiększenia zużycia energii w godzinach nadprodukcji, np. poprzez oferowanie wtedy znacznie niższych cen, np. dzieki taryfom dynamicznym (powiązanymi z cenami na Rynku Dnia Następnego), inteligentnym systemom zarządzania energią w budynkach (BEMS).
- Rozbudowa i modernizacja sieci. Inwestycje w infrastrukturę przesyłową i dystrybucyjną mające na celu likwidację "wąskich gardeł" i zwiększenie zdolności sieci do transportowania dużych ilości energii z regionów o wysokim potencjale OZE.
- Sprzęganie sektorów (Sector Coupling). Wykorzystanie nadwyżek energii elektrycznej do zasilania innych sektorów gospodarki, np. produkcja zielonego wodoru za pomocą elektrolizerów (Power-to-Gas), zasilanie systemów ciepłowniczych lub produkcja ciepła procesowego dla przemysłu (Power-to-Heat).
